1ο Τακτικό Συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝ.Π.Ε): Συμμετοχή και ομιλία-τοποθέτηση της Περιφερειακής Συμβούλου Μαρίας Ζωγράφου-Τσαντάκη

Πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 14 και 15 Φεβρουαρίου 2013 το 1ο τακτικό συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝ.ΠΕ). Από την Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας συμμετείχαν ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Θ. Θεοδωρίδης και η Περιφερειακή Σϋμβουλος Μαρία Ζωγράφου-Τσαντάκη ως τακτικά μέλη της Γενικής Συνέλευσης της ΕΝ.ΠΕ. Οι εργασίες του συνεδρίου ξεκίνησαν την Πέμπτη 14/2/2013, με χαιρετισμούς και ομιλίες του Υπουργού Εσωτερικών κ. Ε. Στυλιανίδη και του Προέδρου της ΕΝ.ΠΕ κ. Ι. Σγουρού, εκπροσώπων των κομμάτων και Περιφερειαρχών και ακολούθησαν τοποθετήσεις των συνέδρων. Την Παρασκευή, 15/2, η Περιφερειακή Σύμβουλος Μαρία Ζωγράφου-Τσαντάκη τοποθετήθηκε για θέματα που αφορούν θεσμικά και οργανωτικά ζητήματα των Περιφερειών εντοπίζοντας συγκεκριμένες ενέργειες και πρωτοβουλίες που θα βοηθήσουν σε εύρυθμη λειτουργία εντός της ίδιας Περιφέρειας αλλά και μεταξύ των Περιφερειών και μπορούν να οδηγήσουν σε αναπτυξιακή πορεία. Τόνιζε,ακόμη, θέματα ισότητας των δύο φύλων και παιδείας-δια βίου μάθησης των πολιτών. Επιπλέον, επισήμανε τις προοπτικές των αγροτικών προϊόντων, των καλλιεργειών και των ρυθμίσεων κτηνοτροφικών θεμάτων. Ακολουθεί το κείμενο από την τοποθέτηση της περιφερειακής συμβούλου κ. Μαρίας Ζωγράφου-Τσαντάκη.

 

Κυρίες και κύριοι σύνεδροι,

Όλοι σήμερα σ’ αυτό το 1^ο συνέδριο της ΕΝΠΕ αναζητούμε λογικές που στοχεύουν στην ενίσχυση της τοπικής –περιφερειακής δομής, στην αναδιάρθρωση της Αυτοδιοίκησης, σε συνέργειες υποστήριξης (υποβοήθησης), εφαρμογής και ελέγχου ανάμεσα στους μετέχοντες σε μια Περιφέρεια αλλά και μεταξύ των 13^ων Περιφερειών.

Αναμφίβολα ο «Καλλικράτης» ως ολοκληρωμένη αναδιαμόρφωση της τοπικής αυτοδιοίκησης κινείται, κατά τη γνώμη μας, στη σωστή κατεύθυνση. Επιδιώκει την ανάπτυξη, την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, τη διαφάνεια στη Διοίκηση και τη συμπίεση δαπανών. Ακολούθησε μοντέλα διοικητικών μεταρρυθμίσεων άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δανία, Γερμανία, Σουηδία), επιδιώκοντας να δημιουργηθούν περιφέρειες σύμφωνα με την τακτική και το όραμα για μία Ευρώπη των Περιφερειών.

Ωστόσο ύστερα από τη διετία «δοκιμαστικής» λειτουργίας των Περιφερειών φαίνεται ότι δοκιμάζονται οι δυνάμεις μας και οι αντοχές μας

Και αυτό γιατί:

~ παρατηρείται ομιχλώδες τοπίο των αρμοδιοτήτων (επικαλύψεις, παράλληλες ή/και συγκλίνουσες αρμοδιότητες) ανάμεσα σε εμάς, στους δήμους και στον κεντρικό κρατικό μηχανισμό, σε όλους τους τομείς (προγραμματισμού και ανάπτυξης, αγροτικής οικονομίας, παιδείας, πολιτισμού, αθλητισμού, περιβάλλοντος, διαχείρισης υδάτινων πόρων, απορριμμάτων, κ.ά.) που έρχεται να υπηρετήσει ο νόμος 3852/2010.

Είναι καιρός να αρχίσουν να ξεκαθαρίζουν οι καταστάσεις. Ελάχιστες μέχρι σήμερα είναι οι παρεμβάσεις στο Νόμο για βελτιώσεις, τροποποιήσεις και αλλαγές, που θεωρήθηκαν και εντοπίστηκαν με ακριβή στοιχεία και θεσμικά κριτήρια  ως αναγκαίες και κατεπείγουσες, και που ακόμα δεν πραγματοποιήθηκαν. Εδώ έχει λόγο η Ένωση Περιφερειών και ο ρόλος της είναι καίριος και σημαντικός.

Για παράδειγμα είναι γνωστή η ταλαιπωρία, η αγωνία των αιρετών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με το ζήτημα της μακροχρόνιας αναπλήρωσης του Περιφερειάρχη, όταν προέκυψε. Με την ανάδειξη του νέου Περιφερειάρχη μέσα από διαδικασίες που προβλέπονταν, μόλις πρόσφατα μπορούμε πλέον να συζητάμε, να προγραμματίζουμε και να ελπίζουμε σε νέες προοπτικές περιφερειακής αυτοδιοίκησης αναδιαμορφώνοντας τις στρατηγικές και τους στόχους.

~ Δοκιμάζονται οι δυνάμεις μας και οι αντοχές μας αλλά και η ευελιξία μας, η ευρηματικότητά μας και η εφευρετικότητά μας γιατί ο Καλλικράτης συνέπεσε  με την οικονομική κρίση. Η οικονομία μας μπήκε σε βαθιά ύφεση. Δεν υπάρχει ανάπτυξη. Δεν έχουμε αύξηση της παραγωγής, εισαγωγή επενδυτικών κεφαλαίων, η ανεργία καλπάζει, ο επιχειρηματικός κόσμος υποφέρει, ιδίως οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις με μεγάλο ανταγωνισμό των μεγάλων εταιριών και των καρτέλ προϊόντων, τα εισοδήματα όλων μειώθηκαν.

Όλα τα μέτρα που έχουν παρθεί μέχρι τώρα, για να μειωθούν τα ελλείμματα, να μείνουμε στο ευρώ, να εξυπηρετήσουν το δημόσιο χρέος, μέτρα αναγκαία κατ’ άλλα, αντανακλούν προβλήματα και δυσκολίες στις περιφερειακές διοικήσεις, ειδικά στους θεσμοθετημένους για αυτές πόρους και συμπιέζουν τις προοπτικές για ανάκαμψη, αναπτυξιακή ώθηση, κοινωνική πολιτική, ασφάλεια και σταθερότητα.

Εφόσον όμως επιδίωξή μας είναι να διατηρήσουμε, να ενδυναμώσουμε και να περιφρουρήσουμε το θεσμό της περιφερειακής αυτοδιοίκησης είναι ανάγκη να υποστηρίζουμε τη βιωσιμότητά της, να επενδύουμε σε πράξεις, ενέργειες, εφαρμογές, με όσο το δυνατόν λιγότερα λόγια, με στόχους εφικτούς και ρεαλιστικούς, με συνείδηση της πραγματικότητας και της υπάρχουσας κατάστασης.

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι ο μοχλός της ανάπτυξης από εδώ και στο εξής δεν μπορεί παρά να είναι οι Περιφέρειες.

Πέρα λοιπόν από τα προβλήματα, που τα γνωρίζουμε, τις αντιξοότητες και τα αδύνατα σημεία που τα επισημαίνουμε, όπως τώρα, μέσα από της διεργασίες του συνεδρίου, έχουμε τη δυνατότητα για πεδία δράσεων που θα πρέπει να ανοίξουμε, συμπεριλαμβάνοντας μια σειρά από θεσμικές και πολιτικές ενέργειες, όπως:

~ την επιδίωξη οικονομικής αυτοτέλειας των Περιφερειών με σύγχρονες διαχειριστικές λογικές

~ τη διαπίστωση της ανάγκης και της πρόθεσης για θεσμικές μεταβολές (ήδη δείγματα είχαμε από την κυβέρνηση, ας μην ακολουθούμε μόνο)

~ τον απεγκλωβισμός από την αποκεντρωμένη διοίκηση

~ την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων κάθε περιοχής (ανθρώπινο δυναμικό, φυσικοί πόροι, γεωγραφική περιοχή)

~ την αναθεώρηση της εσωστρέφειας εντός της οικείας Περιφέρειας ή ακόμη τον περιορισμό στην εκάστοτε περιφερειακή ενότητα δίκην νομών

~ την προώθηση αναπτυξιακού προγραμματισμού με διαρκή-διαμορφωτική εκτίμηση των στόχων και των αποτελεσμάτων

~ την έμφαση στην κοινωνική πολιτική και την επιδίωξη κοινωνικής αλληλεγγύης και στήριξης ειδικών πληθυσμιακών ομάδων

~ την επιτάχυνση στην κατάρτιση  περιφερειακών αναπτυξιακών προγραμμάτων (βασική θεσμοθετημένη αρμοδιότητα)

~ τη διαμόρφωση δικτύων ανάμεσα στις Περιφέρειες με κοινά ή όμοια θεματικά πεδία και ανάλογη δικτύωση των αιρετών (αντιπεριφερειαρχών και εντεταλμένων περιφερειακών συμβούλων) με ομοειδή ενδιαφέροντα και αρμοδιότητες

~ τη διασαφήνιση των δράσεων και των αρμοδιοτήτων Δήμων και Περιφερειών με διασύνδεση μέσω κατάλληλων ρυθμίσεων συνεργασίας όπως, για παράδειγμα, οι προγραμματικές συμβάσεις,

~ την κοινή αντιμετώπιση και πολιτική για την αειφορία και τον πολιτισμό.

Κυρίες και κύριοι σύνεδροι,

 δοκιμαζόμενοι ως πρωτεργάτες στη θητεία του θεσμού των Περιφερειών έχουμε χρέος να κινηθούμε με συναντίληψη κα συνδιαμόρφωση των αναγκαίων αλλαγών και προτεραιοτήτων, να προωθήσουμε γόνιμες επεξεργασίες και επίλυση προβλημάτων και να δεσμευθούμε ότι τα οράματά μας για μια περιφερειακή αυτοδιοίκηση δεν μπορούν παρά να στηριχθούν στη βούλησή μας για το καλύτερο και στην υπευθυνότητά μας σύμφωνα το σύστημα αξιών που υπηρετούμε.

Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να τοποθετηθώ με ορισμένες επισημάνσεις σχετικά με:

~την ισότητα των φύλων - κατάργηση ποσόστωσης γυναικών στα ψηφοδέλτια

Είναι ανεπίτρεπτο πλέον να ισχύει η ποσόστωση γυναικών στα ψηφοδέλτια κατά τις εκλογικές αναμετρήσεις (δήμων, περιφερειών, εθνικών εκλογών) εάν θέλουμε να μιλάμε για σεβασμό και ισότητα των φύλων. Η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία είναι προσωπική επιλογή του καθενός/μιάς και όχι συμπληρωματική πράξη.

~ τις δομές δια βίου μάθησης στις Περιφέρειες

Τα θέματα παιδείας-διαβίου μάθησης και η εκπαίδευση και κατάρτιση ενηλίκων που προβλέπονται από τον «Καλλικράτη» δεν έχουν ενεργοποιηθεί και εφαρμοστεί. Για παράδειγμα η μετακύλιση των ΙΕΚ αποκλειστικά και εξ ολοκλήρου στις Περιφέρειες έχει ήδη αναβληθεί δύο φορές  και ενώ έπρεπε να γίνει πρόσφατα πήρε και πάλι μετακίνηση για Ιούνιο ή Σεπτέμβριο, παρά το γεγονός ότι έχουμε προτείνει, τουλάχιστον στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (ως γνωμοδοτική επιτροπή διαβίου μάθησης) σημαντικές, για κάθε Περιφερειακή Ενότητα, ειδικότητες και δημιουργία ανάλογων τμημάτων έτσι ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες καταρτιζομένων της κάθε περιοχής ανάλογα με την εικόνα της αγοράς εργασίας. Η πλήρης ευθύνη και αρμοδιότητα λειτουργίας των ΙΕΚ δεν έχει ακόμη περιέλθει στις Περιφέρειες. Συλλογικές ενέργειες και δράσεις είναι περισσότερο αποτελεσματικές από μεμονωμένες.

~τη δικτύωση πολιτιστικών φορέων

Καθώς ο Πολιτισμός είναι ένας από τους πυλώνες ανάπτυξης των Περιφερειών ειδικά όταν συνδυάζεται με τον τουρισμό και την τοπική ιστορία, μπορεί να συμβάλει στην ανάδειξη της κάθε περιοχής και σε εισροή οικονομικών εσόδων βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των πολιτών. Πρότασή μας είναι η δικτύωση των πολιτιστικών φορέων τουλάχιστον στην κάθε  Περιφερειακή Ενότητα και με συντονιστικό ρόλο φορέα της Περιφέρειας, ώστε να καταγραφούν, να ερευνηθούν, να αναδειχθούν και να αξιοποιηθούν τα πολιτιστικά στοιχεία και οιο παραδόσεις του κάθε τόπου (υλική και άυλη κληρονομιά) και να μεταδοθούν, στους νέους, στους επισκέπτες, στους τουρίστες, Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με δίκτυα πολιτιστικών φορέων που θα αναπτύξουν κοινούς στόχους και κοινές προοπτικές, όπως επίσης και θα εντείνουν τις προσπάθειές τους για απορρόφηση κονδυλίων που αφορούν τον πολιτισμό και τη διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς.

~ τη στροφή και την εστίαση στον πρωτογενή τομέα,

όλες οι ενότητες της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας  αλλά ειδικότερα η Πέλλα και η Ημαθία έχουν καταφέρει να διατηρήσουν την πρωτογενή  παραγωγή φρούτων και οπωροκηπευτικών με μεγάλη αριθμό εξαγωγών (κυρίως νωπών προϊόντων) οι οποίες αυξήθηκαν το 2012 σχεδόν κατά εξακόσια τοις εκατό με προορισμούς σε τρίτες χώρες, ιδίως βαλκανικές και χώρες της πρ. Σοβιετικής Ένωσης. Στην Πέλλα δέκα χιλιάδες φορτηγά μετέφεραν τα νωπά προϊόντα ανεβάζοντας το εμπορικό ισοζύγιο και τονώνοντας την αγροτική οικονομία. ΜΕ ανάλογους ρυθμούς κινήθηκε η μεταποίηση, τυποποίηση κα διακίνηση φρούτων και λαχανικών προς Ευρ. Ένωση και άλλες χώρες.  Θα θεωρήσει λοιπόν κανείς παράξενο το γεγονός ότι πολύ ροδακινοπαραγωγοί είναι μέχρι σήμερα απλήρωτοι έτσι ώστε να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν στα έξοδα των πάγιων αγροτικών εργασιών και των καθημερινών οικογενειακών τους εξόδων. Στην περίπτωσή μας ο ρόλος των Περιφερειών (υπηρεσιών και αιρετών) είναι να συντονίσουν και να διευκολύνουν την κατάσταση έγκαιρα και αποτελεσματικά, προσφέροντας στον αγροτικό κόσμο τεχνογνωσία, ενημέρωση, διευκολύνσεις, Αυτό είναι ένα μέρος από αυτό που αναφέρουμε ως στροφή και εστίαση στον πρωτογενή τομέα. Φυσικά το ίδιο ισχύει και για τους κτηνοτρόφους, χρειάζονται ενίσχυση και υποστήριξη για την επίλυση ζητημάτων τους που χρονίζουν (σταυλικές εγκαταστάσεις, βοσκοτόπια, σχέδια βελτίωσης, τιμές προϊόντων). Ένα παρατηρητήριο αλλά και προώθηση των νέων δεδομένων που επιφέρουν σχετικές διατάξεις όπως η ίδρυση πρωτοβάθμιων ισχυρών συνεταιρισμών και ομάδων παραγωγών, οι αγροτοδιατροφικές συμπράξεις, εμπλέκουν και πρέπει να εμπλέκουν την Περιφέρεια για την αναπτυξιακή πορεία των πολιτών της.

Με αυτά τα λίγα, θεωρώ ότι οι εργασίες του 1^ου τακτικού συνεδρίου της ΕΝ.ΠΕ και οι προτάσεις που θα κατατεθούν αποτελούν εργαλεία ανάσχεσης της ύφεσης και προώθησης της αναπτυξιακής προοπτικής.